… die je in de wereld wilt zien, zei Ghandi. Een uitspraak met veel wijsheid, die op kleine schaal goed toepasbaar is.

De laatste tijd valt mijn oog regelmatig op tweets, post en artikelen waarin de vergelijking met ‘ze’ wordt gemaakt. Een aardig voorbeeld was mijn dialoog op Twitter met plv. korpschef Van Zuidam uit Groningen daarover. Hij had een artikel gelezen waarin de intelligence van het Amerikaanse leger als best practice werd genoemd voor de Nederlandse politie. In zijn tweet schreef hij dat ‘ze’ anders geen oorlog hadden gewonnen sinds de Tweede Wereldoorlog.

In mijn optiek een verkeerd signaal, waarom zou je de andere partij zo naar beneden halen? Van Zuidam liet per tweet weten zijn organisatie liever niet met het Amerikaanse leger vergeleken te zien. Maar welke drijfveer zou daar achter zitten? Zou het, indachtig Ghandi, niet veel krachtiger zijn te communiceren over je eigen kracht, zo vroeg ik de politieman? Zijn laatste tweet bevatte gelukkig zijn visie op intelligence voor de politie: goede banden op lokaal niveau, transparante en open communicatie. Daar kan ik wat mee, een mooie visie op hoe je intelligence bij de politie kunt inrichten.

Het bovenstaande is een concreet voorbeeld, dat op vele manieren toepasbaar is. Het vraagt van ons allemaal eerst naar onszelf te kijken: wat vind ik belangrijk? hoe wil ik bijdragen? wat kan ik doen?, om dat vervolgens in relatie te brengen met de wereld om ons heen. Door zo te werken, jezelf serieus als maat der dingen te nemen in plaats van de anderen als uitgangspunt te nemen en soms te veroordelen, word je zelf een spiegel in plaats van de reflectie.

Bedankt Erik, voor het helpen bevestigen van dit inzicht!

In het boek ‘Easycratie‘ gaan Martijn Aslander en Erwin Witteveen in op de toekomst van werken. Niet meer in grote, logge organisaties waar de bureaucratie hoogtij viert, maar organisaties waar het doel weer centraal staat. Een alternatieve manier van werken dus, gebaseerd op slimmer samenwerken in zwermen.

Martijn Aslander geeft lezingen over onderwerpen als de netwerksamenleving, web 2.0, het slim delen van kennis, collectieve intelligentie en zwermen; de ingrediënten van de easycratie. Erwin Witteveen is een journalist/publicist die met humor en diepgang ingewikkelde dingen in heldere taal opschrijft. Hij schreef onder meer Roadmap to Venus en is vaste auteur van MarketingTribune.

Het boek start met een overzicht van verschillende boeken en artikelen die als inspiratie hebben gediend bij het ontwikkelen van deze visie. Seth Godin, Steve Pavlina en Tim Sanders zijn zeker denkers die de moeite waard zijn om te volgen via Twitter, Facebook en/of hun blogs. Wie Martijn Aslander een beetje heeft gevolgd, weet dat dit boek de onderbouwing is van zijn visie, het verhaal dat hij op zijn presentaties vertelt.

Voor Ambtenaar 2.0 zijn de handreikingen voor easycratie in de de non-profit sector heel boeiend om te lezen. Het uitgewerkte probleem van een schooldirecteur, op zoek naar een nieuwe schoolbibliotheek, is hilarisch en ó zo herkenbaar. Natuurlijk kan de directeur een brief om meer geld sturen, maar de easycratische oplossing is erg creatief, buiten de kaders en daarom spannend: gebruik de al aanwezige boeken bij de gezinnen, zet een virtueel uitleen- en inbrengsysteem op en met een kleine investering is er én een schoolbibliotheek gemaakt, én blijven dure vierkante meters bespaard. Easycratie vraagt dus wel een beetje durf, daadkracht en creativiteit…

Martijn en Erwin hebben een zeer leesbaar boek geschreven met duidelijke handreikingen over hoe organisaties anders kunnen werken. Een baanbrekend boek dus, dat het verdiend om door iedereen gelezen te worden. Ik sluit mij dan ook graag aan bij de conclusie van de recensie van Jacqueline Fackeldey op Frankwatching.com, waarin zij stelt dat: “Easycratie is een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in de toekomst van werken, van organisaties, van zakendoen, van manager zijn, van leiderschap, van een land besturen en van onderwijs geven. En over onderwijs gesproken: ik zou dit boek per direct op alle hbo-scholen en universitaire onderwijsinstellingen van Nederland willen uitdelen. Tot en met Nyenrode toe. Want ook in een easycratie zal jong geleerd nog altijd (makkelijker) oud gedaan zijn.”

Ook gepost op Ambtenaar 2.0

Bij het werken van inspiratie naar realisatie is een belangrijk werkzaam bestanddeel De Wet van het Octaaf, een energetische wet die bijvoorbeeld is toegepast in het voortbrengen van muziek.

Met de Wet van het Octaaf wordt een gewenste verandering gerealiseerd in een tijd-ruimtecontainer. Door het vastzetten van de begin- en eindtijd heeft deze een besloten karakter, welke wordt bepaald door de eigenaar van de gewenste verandering. Het octaaf heeft zeven fasen met vijf hele en twee halve fasen, net als op de toonladder:

DO (1/6) – RE (1/6) – MI (1/12) – FA (1/6) – SOL (1/6) – LA (1/6) -SI (1/12) – DO

De verschillende fasen zijn als volgt omschreven in het boek Leef van Jan de Dreu:

DO – intentie verdiepen
In deze eerste fase is er nieuwsgierigheid naar de gewenste nieuwe situatie. Wat betekent die precies?

RE – volharding
Allerlei tegenkrachten, van binnen en buiten de organisatie, krijgen vat op de voortgaande wens. Het is een soort testfase van de wens, door de tegenkracht te trotseren wordt de wil om te veranderen sterker.

MI – zelfbewustzijn
Laatste testfase: willen we de verandering echt doorvoeren. Op het MI/FA-interval wordt de verandering ingezet, of niet ingezet. Een kritieke fase in het proces.

FA – binnenkomst van het nieuwe
In deze fase wordt de verandering ingezet, de nieuwe en oude situatie bestaan in dit interval naast elkaar.

SOL – verantwoordelijkheid
Nadat de verandering is ingezet, wordt het tijd er als organisatie verantwoordelijkheid voor te nemen. Onderdeel van deze fase is het beleggen van eigenaarschap op de juiste (nieuwe) posities.

LA – relateren
Met het resultaat van de verandering treedt de organisatie naar buiten, zodat haar omgeving zich kan zetten naar de verandering.

SI – verankering
Alle losse eindjes worden gezien en vastgeknoopt. Hier wordt het resultaat van de inspiratie definitief vastgezet in de nieuwe vorm. Zodoende de tweede kritieke fase in het proces.

DO – intentie
Na de realisatie volgt nieuwe inspiratie op weg naar het vervullen van de missie van de organisatie.

Door het volgen van de Wet van het Octaaf ontstaat in organisaties een veel dynamischer beeld dan met het volgen van vaste cycli. Het maakt mensen betrokken en nieuwsgierig naar de afloop, zij worden uitgenodigd het beste van zichzelf in het proces te geven.

Mijn partners van Pulsar Projecten en ik worden graag ingezet als interim manager in organisaties. Juist in die positie kunnen wij werken aan veranderingsprocessen met een hard resultaat, gebruikmakens van ondermeer De Wet van het Octaaf.

Op 26 en 27 augustus 2010 heeft KennisKwadraat een b(r)roeiende tweedaagse summercourse gepland in Veenhuizen, met daarin de highlights van eerdere masterclasses. KennisKwadraat is een initiatief dat ik samen met Jan Willem Wolff ben gestart om professionals momenten van inspiratie te geven.

Gedurende de twee dagen krijgt u in deze speciale Summercourse een beeld van Authentiek Werken en Managen en de wijze waarop u dat meer kunt doen. De Summercourse bevat verschillende over uiteenlopende onderwerpen als:

– Inspireren
– Strategieontwikkeling
– Communiceren
– Kennismanagement
– Binden en Boeien

Zoals u van KennisKwadraat mag verwachten bevat het programma een combinatie van inspiratie en veldwerk. De interactieve presentaties bevatten oefeningen. Gedurende de twee dagen krijgt u een beeld van Authentiek Werken en Managen en de wijze waarop u dat kunt toepassen in uw eigen omgeving. In deze brochure treft u het uitgebreide programma aan.

Meer informatie?
Mocht u meer informatie willen ontvangen, neem dan gerust contact op met Jan Willem Wolff (06 15095122) of met mij (06 50826060). Wij sturen u graag onze uitgebreide digitale programmabrochure toe! U kunt deze ook zelf hier downloaden.

Onlangs nam ik op uitnodiging deel aan een brainstorm over kennisdeling tussen organisaties in het sociale domein. Het initiatief kwam voort uit een project van de provinciale organisatie, van waaruit geld beschikbaar is om een systeem van kennisdeling voor deze organisaties mogelijk te maken.

Een groot aantal uitgangspunten waren al gedefinieerd, zodat we in deze sessie op zoek zouden gaan naar de functionele eisen die door de verschillende deelnemers aan kennisdeling zouden worden gesteld. Gelukkig bleken we in staat nog even terug te kijken naar de uitgangspunten, zodat we als belangrijkste konden definieren: het systeem moet het voor professionals op de werkvloer mogelijk maken meer tijd te besteden aan hun uitvoerende taken en deze beter te kunnen vervullen. Het leek er namelijk even op dat het systeem door de provincie voornamelijk bedoeld was om meer informatie uit het werk te halen, zodat betere analyses gemaakt zouden kunnen worden ten behoeve van het eigen beleid. Dat zou dan juist een extra tijdsbelasting voor professionals betekenen, zonder dat ze daar zelf direct in hun werk iets aan zouden kunnen hebben.

Tijdens de discussie kwam ook op tafel dat organisaties in het sociale domein door de financieringsstructuur eigenlijk gedwongen worden om zich concurrerend ten opzichte van elkaar te verhouden. Concreet betekent dat voor dit project dat de deelnemers enerzijds concurrenten zijn en anderzijds gevraagd wordt kennis met elkaar te delen. Op dit punt was een transformatie in denken zichtbaar: de provinciale deelnemers begrepen de paradox en gaan voor een volgende sessie aan de slag met een oplossing in de eigen organisatie.

In mijn praktijk zie ik overheden veel vaker twee schijnbaar tegengestelde effecten willen bereiken middels financiering. Voor zover ik kan overzien gebeurt dat vaak vanwege onwetendheid (tussen afdelingen) of omdat er vanuit de politiek geen heldere keuzes worden gemaakt. Het resultaat daarvan is dat beide gewenste effecten niet goed gerealiseerd kunnen worden, het wordt van tweeën niets. Het zou beter zijn als er meer afstemming is en duidelijke keuzes gemaakt worden, zodat de releatie tussen professional en burger optimaal kan worden vormgegeven.

Als derde en laatste punt kwam aan de orde dat de inrichting van een dergelijk systeem technisch niet spannend is, maar dat er vooral in de cultuur en gedrag van mensen in de organisaties veel zal moeten veranderen om kennisdeling mogelijk te maken. Afgesproken is een volgende sessie alleen aan dit punt te wijden.

Vanaf 1 juni 2010 starten ondernemend professionals Aldo van Duivenboden, Peter van Bommel en ikzelf ons nieuwe bedrijf Pulsar Projecten. Pulsar Projecten richt zich op interim-management en coaching van management met een duidelijke opdracht: van inspiratie naar realisatie.

Het idee voor Pulsar Projecten is ontstaan tijdens een trainingsweekend van de Pulsar Academie aan deVoorde. Aldo en Peter waren al enige tijd in gesprek over de realisatie van hun gemeenschappelijke idee, de commisseur, waarin zij ondernemers willen ondersteunen bij hun bedrijfsvoering. Tijdens het weekend zag ik een organisatie voor mij die, samen met deVoorde, zou werken aan het in de markt zetten van producten en diensten op basis van de Pulsarvisie. Ik wist gelijk dat Aldo en Peter van dit bedrijf deel uit zouden moeten maken en heb ze direct gevraagd.

Vanaf dat moment zijn wij met zijn drieën enthousiast aan het werk gegaan. Klasgenoot Pauline Vos omschreef onze samenwerking in dit project in een mooie rolverdeling: Peter realiseert de uitvoering, let op de details, Bart bewaakt zijn idee, inspireert en Aldo rent tussen die twee heen en weer om het bedrijf te ontwikkelen. Scherp gezien!

Vrijwel direct zijn we in contact getreden met deVoorde, juist omdat zij een zo inhoudelijke rol gaan hebben in de verdere ontwikkeling van onze producten en diensten. Het gesprek met Paul Vermijs was uitstekend, dat met Jan de Dreu als altijd inspirerend. We hebben prima afspraken gemaakt over hoe we samen kunnen optrekken.

En nu is er de site, gemaakt door Walter Vos. Puik stukje werk weer. De boodschap van Pulsar Projecten gaan we nog aanscherpen met klasgenoot Caroline van der Post. Zo is er een plek voor iedereen!

Van inspiratie naar realisatie. Het klopt!

… vind ik het best hoor, dacht Herzog. Mooie openingszin uit het boek van Saul Bellow uit 1964(!) dat ik vorig jaar zomer las, maar dat mij nog altijd boeit. Ik blader er regelmatig doorheen om nog eens wat paragrafen te lezen, het is dan ook een prachtig boek met een mooi thema: het gevangen zijn van het individu. Ik vond het heel bijzonder dat de uitwerking en vragen in het boek bijzonder actueel zijn. In een aantal posts een paar gedachten over de teksten.

…”De grote zakenwereld neemt geen risico’s, zoals kortgeleden het onderzoek naar voorraadopslag heeft uitgewezen. Ik zou graag uw aandacht willen vestigen op een van de voorspellingen van Tocqueville. Hij geloofde dat de moderne democratie minder misdaad zou voortbrengen, maar meer persoonlijke zonden. Misschien had hij moeten zeggen: minder persoonlijke misdaad, maar meer collectieve misdadigheid” … “Tocqueville beschouwde onze impuls tot eigen welzijn als één van de sterkste impulsen van een democratische maatschappij. Men kan hem niet kwalijk nemen dat hij de destructieve krachten, die uit dezelfde impuls voortkomt, heeft onderschat” …

In de warme zon werden mijn gedachten verbonden met thema’s in onze huidige maatschappij: de beleveniseconomie, de ‘hark’-cultuur en de vervreemding van mensen in maatschappij, bedrijf en politiek, opgevangen in een systeem van one-liners en soundbites, kiezend voor een gemeenschappelijke vijanden. Waarom kan het individu daar toch niet aan ontsnappen? Is het echt zo dat de mens in een democratische maatschappij alleen maar denkt aan het eigen welzijn?

Dat zou voor mij haaks staan op alle ontwikkelingen rond social media, het gedrag van de Generatie Einstein of de motivatietheorie zoals beschreven in ‘Drive‘ van Daniel Pink.

Of hebben we het inmiddels collectief zo goed gekregen sinds de zestiger jaren, dat we nu een stap maken naar een volgende fase in Maslow’s pyramide? Kunnen we ons daadwerkelijk bezig gaan houden met werken aan hogere doelen, aan zelfverwerkelijking? Of heeft Herzog gewoon nog steeds gelijk? Ben ik nou gek?

Op 3 december jl. was het dan zover, ik reisde af naar Amsterdam om daar in het CCC van de gemeentelijke organisatie een workshop effectief leiderschap te verzorgen voor het Open Innovatie Festival. De workshop was aangekondigd met een filmpje, dus men wist wat men ongeveer van mij zou kunnen verwachten. Omdat ik open innovatie met crowdsourcen associeer, leek het mij van tevoren leukom op Twitter alvast wat stellingen vragen aan de zgn. Tweeps (mensenop Twitter). Het werd een bonte verzameling:

• @albertlemmen: Leiderschap……t is net als met humor, de kr8 zit in de herhaling.
• @albertheininga: Goeie managers zijn per definitie geen goeie leiders en omgekeerd.
• @essen2punt0: De beste leiders faciliteren hun medewerkers en maken ze sterk genoeg om te groeien in vrijheid.
• @JohnBJansen: Leiderschapen communities; een onverenigbare combinatie.
• @kpmajoor: Collectief leiderschap, niet langer één leider binnen de groep, afhankelijk van het probleem kan iedereen de leiding nemen.
• @mlbrsj: Zodanig leidinggeven dat een team gaat bloeien zit in het karakter en is geen aan te leren competentie.
•  @mlbrsj: Medewerkers willen een leidinggevende die vertelt wat zij moeten doen.

Hoewel ik geen idee had op welke wijze dit in te passen zou zijn, besloot ik de stellingen wel mee te nemen. Nadat wij iets later waren gestart, begon ik met mijn presentatie, bestaande uit een aantal sheets met foto’s en dilemma’s.

Mede-organisatoren van het Festival, Koen Lukas Hartog en Daan Schutz, ontvingen mij niet alleen in het CCC, maar zij maakten ook eenkort verslag op Twitter. Hun beeld van de sessie was alsvolgt (in oneliners):

• Is gestart met zijn workshop “effectief leiderschap”
• “Waarom zijn jullie bij workshop effectief leiderschap?” Antw: ik ben te lief/te streng/benieuwd/veelvraat
• “Veel mensen in de overheid staat (nog) niet open voor nieuwe media.”
• Laat filmpje over leiderschapzien (met Alec Baldwin)
• “Dwingen is geen leiderschap. Leiderschap gaat over waarden en normen.”
• “George W. Bush, Stalin en Hitler waren geen leiders.”
• 2 dimensies in organisaties. Verticaal (hiërarchie, hebben we zelf verzonnen) en horizontaal.
• Citeert zijn goede vriend Jan-Willem: “Verandering komt voort uit pijn of verlangen.”
• “Lief zijn is een topkwaliteit voor een leider.”
• “Overheid heeft geen klanten. Klant heeft individueel belang en overheid dient geen individuele belangen.”
• “Ik doe leuke dingen met lieve mensen. Het is niet eenvoudig en soms eng om je werk zo in te richten.”
• “Burgemeester Cohen toonde leiderschap in #dwddover Ramses Shaffy”
• “Er is heel veel tijd en het is eenone-liner maar uiteindelijk is er alleen maar prioriteit.”
• “Effectief leiderschap: degene die het licht laat zien in een veilige omgeving”
• Einde bijzondere sessie @bartvandermeij, leuke groep ook.

Opvallend was dat vrijwel alle deelnemers management, leidinggeven en leiderschap door elkaar gebruiken. Nadat we met elkaar duidelijkheid hadden over de termen, ontspon zich een workshop die meer en meer over persoonlijk leiderschap ging. Vanuit de verschillende invalshoeken in de presentatie keken we naar hoe de deelnemers zelf met leiderschap en management omgaan, zowel in het ontvangen als in het geven ervan. Natuurlijk passeerde ook het thema Macht de revue. We kwamen tot de conclusie dat leiderschap iets is dat je van binnenuit hebt en dat macht iets is dat je van een ander krijgt. Bij leiderschap is de basis van macht vaak charisma, bij management hoofdzakelijk de formele positie. Dat kan natuurlijk ook best samengaan.

Het was een bijzondere ochtend, die nog nawerkte in een de gesprekken die ik met twee deelnemers over hun eigen situatie had. Absoluut de moeite waard geweest om op deze manier met mensen aan het thema leiderschap te werken!

Afgelopen vrijdag 4 december kwamen de deelnemers en sprekers van KennisKwadraat samen op een heel bijzondere plek: het Trefpunt in Thesinge. Onderwerp van de masterclass was deze keer Authentiek Verkopen, opvallend genoeg waren er veel mensen met een salesachtergrond in het publiek. Maar goed, in een masterclass probeer je samen nog beter te worden in iets wat je al behoorlijk beheerst.

De aftrap was voor Geerten Eijkelenboom, naast spreker ook inwoner van Thesinge. Hij vertelde als eerste op welke bijzondere plek we te gast waren. Als relatieve buitenstaander kon hij boeiend vertellen over het Trefpunt, maar zeker ook over zijn eigen ervaringen met de inwoners van het dorp: als je je open stelt, wordt je in dit dorp snel opgenomen.

Jan Willem Wolff gebruikte zijn presentatie om de deelnemers zich uitgebreid aan elkaar te laten voorstellen. En terwijl iedereen vertelde wie hij was en waarom dit onderwerp zo aansprak, ontstonden al de eerste verbanden waar mensen kansen zagen om hun eigen diensten aan te bieden als hulp bij de ander. Heel even kwam er nog een kleine discussie over wat je nou eigenlijk onder verkopen kan verstaan: gaat het om de voet tussen de deur of juist om andere werkwijzen. We besloten dat het erom gaat dat er iemand iets aanbiedt van waarde en dat de ander dan in dank accepteert én betaalt. Jan Willem sloot af met een sheet waarop zijn gouden tips voor authentieke verkoop staan.

Vervolgens vertelde Geerten Eijkelenboom over een aantal echte cases uit zijn carrière. Zo wist hij als verslaggeven van OOG Radio binnen te dringen in de kleedkamer van Bob Dylan voor een interview, door zijn management te verleiden hem toe te laten. Maar hij vertelde ook een mooie anekdote over het verkopen van een werkgelegenheidsplan aan de gemeente als directeur van een  kunstbedrijf. En over de onderhandelingen als ICT accountmanager met een klant over de prijs. Zijn tips gingen dan ook over respectievelijk volharding, in jezelf geloven en nee durven zeggen.

Deze keer had ik zelf onderstaand filmpje geselecteerd, welke ik goed vond passen in het thema. Het is een scène uit Mad Men, waarin hoofdrolspeler Don Draper zijn idee over de reclamecampagne voor de nieuwe diaprojector voor Kodak. Na vele problemen rond zijn identiteit, maîtresse, vrouw en vrouwelijke klant, pitcht hij na het bladeren in zijn fotoalbum de Caroussel. Juist die vermenging van zijn eigen leven met de verkoop van zijn idee, maakt Don uitermate geloofwaardig. Misschien staat hij het wel meer aan zichzelf te verkopen dan aan zijn klant?

Vervolgens gingen we op veldwerk in Thesinge. Onder de deskundige leiding van ‘monnik’ Jacob van der Woude kregen we een historische rondleiding door het dorp. De rondleiding bracht ons langs de kerk, door mooie oude straten, naar huiskamercafé ’t Jopje. We werden er gastvrij ontvangen en kregen een korte uitleg over deze uitspanning. Het café dateert uit 1762 en is – met een onderbreking van 25 jaar – altijd als dorpscafé in gebruik geweest. Tijdens de rondleiding spraken we over de katholieke historie van het dorp, dat onder meer een heus klooster herbergde: het klooster Germania (eind twaalfde eeuw), na 1400 Thiasingacloster. Er is nog veel onbekend over het klooster, dus iedereen met meer informatie wordt verzocht zich te melden bij de ‘monnik’.

Zoals gebruikelijk sloten we af met een borrel, waar nog even werd nagepraat over de middag, nieuwe kansen werden onderzocht en de boeken van de deelnemers bekeken.

Op het laatste NVB Jaarcongres werd ik door Erik Boekestein van DOK Delft geinterviewd over de toekomst van de vereniging en het thema van het congres: Verbinden op Inhoud.

Meer interviews van sprekers op het congres, waaronder Bas Haring en Andrew Keen, zijn hier te vinden.